Dù là quyết định về chiếc điện thoại nên mua, sự nghiệp mình muốn theo đuổi, có nên đồng ý chuyển công tác hay không,… mỗi ngày mỗi quyết định của bạn sẽ hình thành nên con người của bạn. Vì vậy một trong những kỹ năng quan trọng trong công việc và đời sống đó chính là kỹ năng ra quyết định hiệu quả.

Một quyết định hiệu quả là quyết định có thể giải quyết được vấn đề, không làm ảnh hưởng hoặc ít ảnh hưởng xấu đển các cá nhân có liên quan. Cũng như mọi kỹ năng khác, bạn hoàn toàn có thể rèn luyện để cải thiện.

Quy trình để ra quyết định hiệu quả

Bước 1: Xác định tình huống

Vấn đề cần giải quyết là gì?

Có những thách thức và cơ hội nào trong tình huống đó?

Bước 2: Đề ra mục tiêu cần đạt được

Vấn đề nào cần được giải quyết

Kết quả bạn mong muốn nhận được sau khi giải quyết được vấn đề?

Làm thế nào để đo lường được mục tiêu của bạn? 

Bước 3: Liệt kê tất cả các giải pháp

Có những giải pháp nào cho tất cả vấn đề?

Một giải pháp có thể giải quyết được nhiều vấn đề?

Bước 4: Đánh giá các giải pháp

So sánh giữa chi phí và lợi ích, điểm lợi và bất lợi, hậu quả và kết quả của từng giải pháp

Bước 5: Chọn giải pháp

Giải pháp được chọn có giải quyết được hầu hết các vấn đề hay không?

Giải pháp này được sự thống nhất, đồng tình của tất cả những người liên quan hay không?

Bước 6: Thi hành giải pháp

Xây dựng và thực hiện kế hoạch cho giải pháp: các bước thực hành giải pháp, ai là người thực hiện, khi nào, tại đâu, bằng những phương thức nào, chi phí là bao nhiêu?

Bước 7: Đánh giá giải pháp

Đánh giá tầm ảnh hưởng của quyết định và thay đổi.

Giải pháp này tạo ra ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực đến cá nhân, tổ chức?

Những kỹ năng hỗ trợ cho kỹ năng ra quyết định hiệu quả

Giải quyết vấn đề

Kỹ năng này sẽ giúp ích cho bạn trong bước 1, 4, và 7, đòi hỏi khả năng tổng hợp các dữ liệu, cân nhắc các tình huống biến thiên, nghiên cứu và chú ý đến từng chi tiết trong từng tình huống, nhìn vấn đề từ nhiều chiều. Ngoài ra bạn cũng cần có khả năng tập trung vào vấn đề, không để cảm xúc, các thiên kiến ảnh hưởng đến cách nhìn của mình đối với sự việc.

Lãnh đạo

Một người lãnh đạo tốt sẽ giúp tất cả thành viên trong nhóm đồng thuận và đưa ra quyết định thống nhất. Khả năng đánh giá tình hình, tạo động lực, tạo dựng mối quan hệ, môi trường để nhân viên có thể trình bày thoải mái và thẳng thắn sẽ hữu ích ở các bước 2, 3, 5, 6 khi vấn đề cần được tất cả chung tay thực hiện.

Làm việc nhóm

Khi tham gia giải quyết các vấn đề chung, một trong những điều bạn cần làm đó chính là gạt bỏ cái tôi của mình, đồng lòng để đạt được mục tiêu chung. Nhưng điều này không có nghĩa là bạn hoàn toàn thụ động, để việc quyết định cho cả nhóm. Hãy tích cực tham gia đóng góp và suy nghĩ đến những giải pháp có thể thỏa mãn cả mục tiêu chung và các điều kiện riêng của từng cá nhân/nhóm.

Xem thêm: Bí quyết cải thiện khả năng làm việc nhóm

Lập luận

Tuy làm việc nhóm cần sự đồng thuận, để hình thành một giải pháp hoàn thiện, bạn cũng cần bảo vệ, phản biện cho ý kiến của mình. Đó chính là lúc bạn đưa ra những lập luận, giải thích lựa chọn của mình dựa trên các dẫn chứng, lợi hại, tất cả dữ liệu liên quan mà bạn có hoặc dựa trên kinh nghiệm trước đây.

Sáng tạo

Ở bước 3, lấy cảm hứng từ nhiều nguồn khác nhau trong nhóm để có càng nhiều lựa chọn càng tốt. Bạn có thể luyện tập sự sáng tạo bằng cách thường xuyên nhìn một việc ở khía cạnh khác nhau, tự tranh luận với bản thân và tiếp nhận thông tin về những vấn đề khác nhau mà có thể không liên quan công việc hay không phải sở thích của bạn.

Quản lý thời gian

Đôi khi bạn cần phải đưa ra quyết định trong thời gian ngắn, việc biết cách quản lý thời gian sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều trong việc đưa ra quyết định hiệu quả và kịp thời. Hãy sắp xếp thứ tự ưu tiên, chia nhỏ quy trình, dành thời gian cho những bước quan trọng của quy trình để có thể ra quyết định trong giới hạn thời gian cho phép.

Tổ chức

Nhiều vấn đề, nhiều giải pháp, cách thực thi được đưa ra qua các bước. Hãy đánh giá lại quyết định của mình đã giải quyết được vấn đề theo các thứ tự ưu tiên chưa, phù hợp về ngân sách, thời gian, và khả năng hay không. Sự sắp xếp hệ thống các sự việc theo trình tự, sẽ giúp bạn kiểm soát được tiến độ và hiệu quả trong quyết định của mình.

Các lưu ý khác

• Không để quyết định của bạn phụ thuộc vào người khác. Hãy chủ động đưa ra ý kiến khi cần thiết.
• Biết được hạn chế của mình, những lĩnh vực mình không có kinh nghiệm hay kiến thức để đưa ra quyết định chính xác. Hãy tập họp một nhóm để cùng nhau ra quyết định dựa trên kinh nghiệm và thế mạnh của từng cá nhân.
• Tránh để những thiên kiến làm ảnh hưởng được quyết định. Lấy ý kiến và lời khuyên từ nhiều nguồn, hoặc nghỉ ngơi, sau đó nhìn lại quyết định của mình để có cái nhìn mới, khách quan hơn.

Kỹ năng ra quyết định hiệu quả không chỉ là một kỹ năng đơn lẻ. Trong đó sẽ bao gồm nhiều nhóm kỹ năng khác nhau cũng rất cần thiết cho công việc như đặt mục tiêu, giải quyết vấn đề, và phân tích những điểm lợi hại, và một đầu óc có tổ chức để lên kế hoạch thực hiện chính xác,… Mỗi nhóm kỹ năng sẽ được ứng dụng trong từng giai đoạn, vì vậy bạn cần rèn luyện tất cả để có thể nâng cao hiệu quả quyết định của mình.