Kỳ Nghỉ Lén Và Làm Việc Cầm Chừng: Cái Giá Thực Sự của Kiệt Sức ở Nhân Viên tại Việt Nam

Môi trường làm việc tại Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng, và cách nhân viên phản ứng với áp lực cũng vậy. Hai xu hướng toàn cầu đang xuất hiện rõ hơn ở các doanh nghiệp Việt Nam: nghỉ lén (ghost vacation) và làm việc cầm chừng (silent quitting). Khi kết hợp với tình trạng kiệt sức ngày càng tăng, chúng tạo nên chi phí ẩn nhưng rất nghiêm trọng cho doanh nghiệp.

Nếu không được xử lý, những hành vi này có thể làm giảm năng suất, suy yếu tinh thần làm việc và tăng tỷ lệ nghỉ việc. Tuy nhiên, với các chiến lược phù hợp, nhà quản lý và HR có thể biến những tín hiệu cảnh báo này thành cơ hội cải thiện.

Kỳ Nghỉ Lén (Ghost Vacation) & Làm Việc Cầm Chừng (Silent Quitting) Là Gì?

• Kỳ Nghỉ Lén (Ghost Vacation): Nhân viên tự “xin nghỉ” không chính thức – đăng nhập làm việc từ xa, trì hoãn deadline hoặc phản hồi chậm nhưng không nộp đơn nghỉ phép. Đây thường là cơ chế tự bảo vệ trước sự kiệt sức.

• “Làm việc cầm chừng” (Silent Quitting): Thuật ngữ phổ biến từ 2023 – nhân viên chỉ làm đúng mô tả công việc, không nhận thêm việc hay tham gia hoạt động ngoài giờ. Đây không phải là lười biếng mà là đặt ranh giới hoặc phản ứng với sự bất mãn.

Cả hai đều phản ánh tình trạng kiệt sức và giảm gắn kết.

Thực Trạng Kiệt Sức (Job Burnout) tại Việt Nam

Tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của Việt Nam đang đặt ra những yêu cầu chưa từng có đối với người lao động:

• Áp lực công việc: Khảo sát VCCI 2025 cho thấy 57% quản lý nhân sự coi kiệt sức là thách thức số 1 trong giữ chân nhân viên.

• Căng thẳng thế hệ trẻ: Gen Z – hiện chiếm gần 30% lực lượng lao động – báo cáo mức độ stress cao nhất, đặc biệt trong ngành công nghệ và dịch vụ.

• So sánh khu vực: Theo Gallup 2024, hơn 40% nhân viên ở châu Á cảm thấy căng thẳng hằng ngày khi làm việc. Việt Nam không ngoại lệ.

Cái Giá Doanh Nghiệp Phải Trả

Sự kiệt sức, những kỳ nghỉ không báo trước và việc bỏ việc trong im lặng có vẻ vô hình, nhưng chúng lại đi kèm với những hậu quả có thể đo lường được:

• Mất năng suất: Kiệt sức có thể làm giảm 30–34% hiệu suất lao động.

• Tăng nghỉ việc: Nhân viên stress có nguy cơ rời bỏ công ty cao gấp 2,6 lần (Gallup).

• Ảnh hưởng thương hiệu tuyển dụng: “Làm việc cầm chừng” lan rộng khiến ứng viên nhận định công ty thiếu gắn kết hoặc thiếu quan tâm, giảm sức hút tuyển dụng.

Chiến Lược Cho Doanh Nghiệp Việt Nam

1. Minh bạch chính sách nghỉ phép

Khuyến khích nhân viên xin nghỉ chính thức thay vì nghỉ mà không báo trước. Lãnh đạo nên làm gương bằng cách nghỉ phép đúng cách.

2. Theo dõi khối lượng và giờ làm thêm

• Sử dụng phân tích nhân sự để theo dõi tình trạng làm thêm giờ quá mức.

• Luân phiên khối lượng công việc trong mùa cao điểm để tránh tình trạng làm việc quá sức kéo dài ở một số phòng ban.

3. Tăng linh hoạt

Lịch trình làm việc kết hợp, giờ làm việc linh hoạt hoặc tuần làm việc rút ngắn có thể giảm bớt căng thẳng hàng ngày mà không làm giảm năng suất.

4. Xây văn hóa giao tiếp mở

• Tạo kênh an toàn để nhân viên thảo luận về khối lượng công việc hoặc sự không hài lòng.

• Đào tạo quản lý để phát hiện sớm sự thiếu gắn kết và đề nghị hỗ trợ.

5. Công nhận và có thưởng công bằng

Nhiều trường hợp “làm việc cầm chừng” bắt nguồn từ cảm giác bị xem nhẹ. Chính sách ghi nhận, lộ trình phát triển nghề nghiệp và đãi ngộ cạnh tranh giúp tăng động lực.

Câu Hỏi Thường Gặp: Kiệt Sức Và Xu Hướng Nơi Làm Việc Tại Việt Nam

1. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng “nghỉ lén” ở Việt Nam?

Khối lượng công việc nặng nề, hạn chế nghỉ phép chính thức và định kiến ​​về thời gian nghỉ phép đã thúc đẩy nhân viên tạo ra những kỳ nghỉ lén, không chính thức.

2. Tình trạng kiệt sức ở người lao động Việt Nam phổ biến như thế nào?

Các cuộc khảo sát cho thấy hơn một nửa số nhân viên gặp phải các triệu chứng kiệt sức, đặc biệt là những người trẻ tuổi dễ bị ảnh hưởng.

3. Làm Việc Cầm Chừng Và Nghỉ Phép Lén Có Giống Nhau Không?

Không. Làm việc cầm chừng là sự mất gắn kết lâu dài; nghỉ phép lén là những chiến lược né tránh ngắn hạn. Tuy nhiên, cả hai đều báo hiệu những vấn đề sâu sắc hơn về văn hóa hoặc cấu trúc.

4. Bước đầu tiên đối với người sử dụng lao động là gì?

Hãy thẳng thắn thừa nhận vấn đề, sau đó triển khai các giải pháp dựa trên dữ liệu như theo dõi khối lượng công việc, làm việc linh hoạt và hỗ trợ sức khỏe tâm thần.

Kết Luận: Biến Xu Hướng Ẩn Thành Thay Đổi Thực

Nghỉ phép lén và làm việc cầm chừng không chỉ là xu hướng nhất thời — chúng là tín hiệu cảnh báo về áp lực công việc. Đối với các công ty Việt Nam, việc giải quyết tình trạng kiệt sức là rất quan trọng để duy trì năng suất, thu hút nhân tài và duy trì tăng trưởng. Bằng cách tạo ra môi trường hỗ trợ và coi trọng phúc lợi của nhân viên, các doanh nghiệp có thể chuyển hướng từ sự thiếu gắn kết sang cam kết.

Thông tin được cung cấp trong các bài viết trên blog của chúng tôi chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung. Nó không thể thay thế cho lời khuyên chuyên môn và không nên phụ thuộc vào đó.
Mặc dù chúng tôi cố gắng cung cấp thông tin chính xác và cập nhật nhưng tính chất không ngừng phát triển có thể khiến nội dung trở nên lỗi thời hoặc không chính xác theo thời gian. Vì vậy, chúng tôi khuyên bạn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia hoặc chuyên gia có trình độ trong các lĩnh vực tương ứng để được tư vấn hoặc hướng dẫn cụ thể. Bất kỳ hành động nào được thực hiện dựa trên thông tin có trong các bài viết trên blog của chúng tôi đều thuộc quyền quyết định và rủi ro của người đọc. Chúng tôi không chịu bất kỳ trách nhiệm hoặc trách nhiệm pháp lý nào đối với mọi mất mát, thiệt hại hoặc hậu quả bất lợi phát sinh do những hành động đó.
Đôi khi chúng tôi có thể cung cấp liên kết đến các trang web hoặc tài nguyên bên ngoài để biết thêm thông tin hoặc tham khảo. Các liên kết này được cung cấp để thuận tiện và không hàm ý chứng thực hay chịu trách nhiệm về nội dung hoặc tính chính xác của các nguồn bên ngoài này. Các bài viết trên blog của chúng tôi cũng có thể bao gồm ý kiến cá nhân, quan điểm hoặc cách giải thích của các tác giả, những điều này không nhất thiết phản ánh quan điểm của toàn bộ tổ chức của chúng tôi. Chúng tôi khuyến khích người đọc xác minh tính chính xác và phù hợp của thông tin được trình bày trong các bài viết trên blog của chúng tôi và tìm kiếm lời khuyên chuyên nghiệp khi cần thiết.
Việc bạn sử dụng trang web này và nội dung của nó cấu thành sự chấp nhận tuyên bố từ chối trách nhiệm này.

Nguồn:

• Vietnam Chamber of Commerce and Industry (VCCI) Workforce Survey, 2025.
• Gallup – State of the Global Workplace 2024
• Deloitte Southeast Asia – Millennial and Gen Z Survey 2024
• World Health Organization – Mental health at work fact sheet